Λέγει το Άγιον και ιερόν Ευαγγέλιον: «Εαν μη τις γεννηθεί άνωθεν εξ ύδατος και πνεύματος ου δύναται ιδείν την βασιλείαν του Θεού» (Ιω. γ’, 3).

Τα λόγια αυτά που ο ίδιος ο Κυριος μας εξέφρασε, φανερώνουν την αναγκαιότητα του βαπτίσματος για την σωτηρία του ανθρώπου. Η πραγματικότητα αυτή καθιστά το Βαπτισμα κορυφαίο Μυστήριο, το οποίο ανοίγει την θύρα που θα εισαγάγει τον άνθρωπο στην Ουράνια Βασιλεία.

Είναι Μυστήριο μη επαναλαμβανόμενο που συντελείται μία και μόνη φορά.

Τελείται εις το Όνομα της Αγίας Τριάδος δια τριπλής καταδύσεως και αναδύσεως σε αγιασμένο ύδωρ και όχι δια τριπλής επιχύσεως ύδατος στην κεφαλή και το σώμα του βαπτιζομένου.

Η τριπλή κατάδυσις και ανάδυσις συμβολίζει την τριήμερη ταφή και την έγερση του Κυρίου μας.

Όπως δηλαδή ο Χριστός ενταφιάστηκε  σε μνήμα και την τρίτη ημέρα αναστήθηκε, έτσι και ο άνθρωπος με την κατάδυση στο ύδωρ συνθαπτόμενος μυστικά με τον Χριστό, θάπτει την φθαρτή και αμαρτωλή του φύση και δια της αναδύσεως, οφείλει πλέον να ακολουθεί μία νέα ζωη, εν Χριστώ, ανακαινισμένη και άφθαρτη. «Όσοι εις Χριστόν εβαπτίσθητε, Χριστόν ενεδύσασθε αλληλούϊα», ψάλλει η Εκκλησία μας.

Να σημειωθεί ακόμη, πως δια της καταδύσεως στο αγιασμένο ύδωρ ο άνθρωπος απαλλάσσεται από όλες τις προσωπικές του αμαρτίες, αλλά και από το προπατορικό αμάρτημα (τα αποτελέσματα δηλαδή του προπατορικού αμαρτήματος), που κληροδοτείται σε όλους τούς ανθρώπους και απαλλαγμένος πλέον βιώνει την πνευματική του αναγέννηση κοντα στον Χριστό.

Για την εγκυρότητα δε του μυστηρίου θεωρείται και είναι απαραίτητη και αναγκαία η κατάδυση (κατά το κοινώς λεγόμενον «βουτιά») και όχι απλώς ο «ραντισμός», όπως ισχύει στούς αιρετικούς Παπικούς.

Με το άγιο Βαπτισμα συνδέεται και το Μυστήριο του Χρίσματος.

Το Χρίσμα τελείται μετά το Μυστήριο του Βαπτίσματος και σφραγίζει τη νέα ζωη του βαπτισθέντος με τα χαρίσματα του Παναγίου Πνεύματος.

Ορατό σημείο του Μυστηρίου είναι η χρίσις των μελών του σώματος του βαπτισθέντος με Άγιο Μυρο, δια του Σημείου του Σταυρού και κάθε χρίσις ακολουθείται από τα λόγια του ιερέως: «Σφραγίς δωρεάς Πνεύματος Αγίου. Αμήν».

Ας σημειωθεί επεξηγηματικά, ότι τα συστατικά του Αγίου Μυρου αποτελούνται από μίγμα ελαίου και σαράντα άλλων αρωματικών ουσιών που συμβολίζουν τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος.